Planowane zmiany w systemie finansowym mają doprowadzić do większej transparentności umów kredytowych ze zmiennym oprocentowaniem. Jednak czy rzeczywiście wprowadzenie WIRON zamiast dotychczasowej stawki WIBOR okaże się pomocne dla kredytobiorców? Czy wskaźnik WIRON rzeczywiście zostanie wdrożony? Wyjaśniamy.
Czym różni się wskaźnik WIBOR od WIRON?
Wskaźnik WIBOR (czyli Warsaw Interbank Offered Rate) opiera się na deklarowanych przez banki poziomach oprocentowania, po jakim byłyby one skłonne pożyczyć sobie środki. Natomiast WIRON (czyli Warsaw Interest Rate Overnight) bazuje na realnie zrealizowanych transakcjach depozytowych z poprzedniego dnia. WIBOR jest stawką prognozowaną, a wskaźnik WIRON stanowi wartość obliczaną na podstawie danych z przeszłości. Oznacza to, że WIBOR jest bardziej podatny na spekulacje i oczekiwania uczestników rynku finansowego. Z kolei WIRON obejmuje dane nie tylko z sektora bankowego, ale również z dużych firm i instytucji finansowych, dlatego uznaje się go za bardziej wiarygodny. Wskaźnik ten wyróżnia się transparentnością i jest mniej podatny na manipulacje, a więc lepiej odpowiada aktualnym standardom unijnym w zakresie stawek referencyjnych.
Czy wprowadzenie WIRON oznacza niższe raty dla kredytobiorców?
Wprowadzenie WIRON w kredytach hipotecznych może prowadzić do zmiany wysokości miesięcznych rat, ale nie oznacza automatycznie ich obniżenia. Wskaźnik ten bazuje na danych rzeczywistych z transakcji overnight i działa z opóźnieniem w porównaniu do mechanizmu prognozującego charakterystycznego dla WIBOR. W związku z tym przy spadających stopach procentowych raty kredytu opartego na WIRON będą reagować wolniej. Natomiast przy ich wzroście nowy wskaźnik może przynieść tymczasową ulgę kredytobiorcom, pozwalając im przygotować się na podwyżki. Należy jednak mieć na uwadze, że banki, wprowadzając produkty finansowe wykorzystujące indeks WIRON, często zwiększają marżę. Zabieg ten ma zrekompensować niższą wartość wskaźnika referencyjnego. Przy przekształcaniu WIBOR na WIRON stosuje również tzw. spread korygujący, który ma wyrównać różnicę między nimi, tak aby zmiana była neutralna zarówno dla banku, jak i dla klienta.
Warto jednak podkreślić, że chociaż początkowo rzeczywiście planowano zastąpić WIBOR stawką WIRON, to ostatecznie podjęto decyzję o wprowadzeniu indeksu POLSTR. Wskaźnik ten bowiem lepiej oddaje realny koszt pieniądza na polskim rynku. Dla nowych kredytobiorców planujących zawarcie umów kredytowych może to oznaczać niższe raty, jednak pełne wdrożenie tej stawki ma się odbyć dopiero w 2027 roku. Zatem realne korzyści dla klientów będą widoczne dopiero po tym terminie.
Jakie zmiany czekają obecnych kredytów po wprowadzeniu nowej stawki?
W przypadku kredytów z WIBOR-em jako punktem odniesienia do wyliczania rat planowane jest automatyczne przejście na nowy wskaźnik referencyjny. Klienci, którzy podpisali umowy kredytowe wcześniej, nie będą musieli aneksować dokumentów, jeśli ich dokumentacja zawiera tzw. fallback, czyli klauzulę awaryjną przewidującą sposób zmiany indeksu. Natomiast w sytuacji braku takiego zapisu, rząd przewidział wprowadzenie rozporządzenia wykonawczego, które narzuca zmianę stawki w sposób automatyczny i jednolity.
Ustawodawca zadbał też o to, aby zmiana nie zadziałała wstecz – oznacza to, że historyczne wyliczenia rat nie będą przeliczane ani aktualizowane. Spread korygujący ma służyć temu, aby nowe oprocentowanie nie odbiegało znacząco od tego, które obowiązywało dotychczas. Choć zmiana wskaźnika będzie formalnie narzucona, zachowana zostanie ciągłość obowiązywania umowy, bez konieczności uzyskiwania dodatkowej zgody klienta.
Z założenia przejście na stawkę WIRON miało na celu wprowadzenie większej przejrzystości w ustalaniu stóp procentowych. Indeks ten wyróżnia się większą stabilnością i jest bardziej odporny na manipulacje niż WIBOR. Należy jednak pamiętać, że zamiast WIRON zostanie wprowadzona stawka POLSTR, która wylicza się w podobny sposób. Ostateczne skutki tej reformy dla kredytobiorców będą widoczne dopiero po pełnym wdrożeniu nowego systemu.