Zapowiadane zastąpienie WIBOR-u nowym wskaźnikiem to kolejny etap zmian prowadzonych w polskim systemie finansowym. Reforma obejmie sposób obliczania kosztu odsetkowego w umowach o zmiennej stopie i może wpłynąć na raty kredytów. Czy wprowadzenie POLSTR faktycznie je obniży? Przecież na to liczą kredytobiorcy. Wyjaśniamy, na czym polega ta modyfikacja i jakie skutki może przynieść.
Dlaczego WIBOR będzie zlikwidowany?
Likwidacja WIBOR-u wynika z potrzeby wdrożenia wskaźnika opartego na rzeczywistych transakcjach, a nie na deklaracjach banków, co od dawna podkreślają instytucje nadzorcze. Zmiana ma poprawić przejrzystość zasad naliczania kosztu odsetkowego oraz zmniejszyć ryzyko związane z ustalaniem stawek na podstawie prognoz. Wprowadzenie nowego wskaźnika, takiego jak POLSTR, wiąże się również z dostosowaniem polskiego systemu finansowego do standardów obowiązujących w innych krajach UE. Proces obejmuje zarówno nowe kredyty, jak i bieżące umowy z WIBOR-em, dlatego instytucje przygotowują odpowiednie procedury i harmonogramy zamiany wskaźnika w dokumentach klientów.
Czym różni się POLSTR od WIBOR-u?
POLSTR opiera się na danych z transakcji jednodniowych, co oznacza, że korzysta z informacji o faktycznych operacjach zawieranych między uczestnikami rynku. Z kolei WIBOR wykorzystuje prognozy dotyczące kosztu pieniądza w dłuższym horyzoncie, np. 3 lub 6 miesięcy, dlatego jego konstrukcja w większym stopniu odwołuje się do oczekiwań instytucji finansowych. POLSTR opisuje krótszy okres i aktualizuje się częściej, co pozwala szybciej odwzorować bieżącą sytuację w gospodarce. Różnica w sposobie tworzenia obu wskaźników powoduje, że wyniki otrzymywane z POLSTR mogą odbiegać od tych znanych z kredytów WIBOR.
Czy wprowadzenie POLSTR spowoduje realne obniżenie rat kredytów?
Sama zamiana wskaźnika nie gwarantuje, że miesięczne obciążenie automatycznie spadnie. Banki zapowiadają stosowanie współczynnika korygującego, który ma wyrównać różnice wynikające z innej konstrukcji POLSTR, tak aby zmiana nie wpływała gwałtownie na rozliczenia. Oznacza to, że nowe wyliczenia mogą okazać się zbliżone do tych, które pojawiały się przy WIBOR-ze, zwłaszcza w pierwszym okresie po zamianie. Dopiero dalsze decyzje dotyczące stóp procentowych pokażą, jak nowy wskaźnik będzie zmieniał koszty odsetkowe w kolejnych miesiącach. Warto też pamiętać, że jeśli oprocentowanie pozostanie oparte na zmiennej stawce, to wysokość rat nadal będzie reagować na decyzje instytucji odpowiedzialnych za politykę monetarną.
Czy będzie można odwibrować lub unieważnić umowę po wejściu POLSTR?
Po wprowadzeniu POLSTR dochodzenie roszczeń dotyczących WIBOR-u może być trudniejsze, ponieważ sporny wskaźnik zniknie z rozliczeń i nie będzie już elementem, który można łatwo zakwestionować. Gdy kredyt z WIBOR-em zostanie dostosowany do nowej metody naliczania odsetek, bank może podnieść argument, że wcześniejsze zapisy nie mają już wpływu na bieżące rozliczenia. Sposób wprowadzenia POLSTR zależy od treści konkretnego dokumentu — w części umów zmiana nastąpi automatycznie, a w innych instytucja zaproponuje aneks wymagający zgody klienta. Stopniowe wdrażanie nowej stawki zaplanowano na lata 2026-2027. Zgodnie z harmonogramem reformy, pełne odejście od WIBOR-u ma nastąpić najpóźniej do końca 2027 r. Obecnie nadal można pytać o przejście na oprocentowanie stałe, jeśli bank przewiduje taką procedurę. Jak również osoby rozważające pozew o usunięcie WIBOR-u lub unieważnienie całej umowy mają prawo podejmować starania w tym kierunku.
Zmiana WIBOR-u na POLSTR sama w sobie nie spowoduje automatycznego spadku rat, ponieważ banki zastosują współczynnik korygujący, który utrzyma dotychczasowy poziom wyliczeń. Niższe płatności mogą pojawić się dopiero wtedy, gdy obniżą się stopy procentowe. Warto też pamiętać, że konsumenci nadal mają możliwość kwestionowania w sądzie kredytów WIBOR, jeśli ma się ku temu podstawy.