WIBOR jest nieodłącznym elementem kredytów zaciąganych na cele mieszkaniowe. Jednak niewiele osób wie, dlaczego stanowi on składnik oprocentowania tego typu zobowiązań. W związku z licznymi kontrowersjami dotyczącymi ustalania stawki WIBOR pojawia się pytanie, czy nadal spełnia ona swoje zadanie. Przeczytaj nasz artykuł, aby poznać więcej szczegółów.
Dlaczego banki stosują WIBOR przy kredytach hipotecznych?
Banki wykorzystują wskaźnik referencyjny WIBOR jako element oprocentowania kredytów hipotecznych, ponieważ ma on odzwierciedlać koszt pozyskania kapitału na rynku międzybankowym. Dzięki temu mogą one dostosowywać oprocentowanie produktów finansowych do zmieniających się warunków rynkowych. Praktyka ta pozwala na lepsze zarządzanie ryzykiem. Indeks WIBOR jest ustalany codziennie na podstawie deklaracji banków dotyczących stóp procentowych, po jakich są one gotowe pożyczać sobie nawzajem środki. Sprawia to, że oprocentowanie kredytu hipotecznego składa się z dwóch elementów, czyli zmiennej stawki referencyjnej i stałej marży banku. Kredytobiorcy, którzy decydują się na zaciągnięcie kredytu z WIBOR-em, muszą się liczyć ze zmianami w wysokości rat w zależności od sytuacji na rynku finansowym. W okresach niskich stóp procentowych z reguły przekłada się to na niższe oprocentowanie zobowiązań. Jednak w przypadku podwyżek przez Narodowy Bank Polski stawka WIBOR może prowadzić do wzrostu kosztów kredytu hipotecznego.
Czy WIBOR jako składnik kredytu hipotecznego spełnia swoją funkcję?
Proces ustalania wskaźnika referencyjnego WIBOR opiera się na deklaracjach banków, a nie na prawdziwych transakcjach. Może to prowadzić do rozbieżności między faktycznymi kosztami a ustaloną stawką. Pojawiają się zatem wątpliwości co do dokładności i przejrzystości tego składnika kredytu hipotecznego. Brak bezpośredniego wpływu kredytobiorców na wysokość indeksu WIBOR i trudności w przewidywaniu jego zmian mogą znacznie utrudniać planowanie budżetu domowego.
W 2022 i 2023 roku wiele osób odczuło gwałtowny wzrost rat spowodowany rosnącym WIBOR-em, co doprowadziło do zwiększenia popularności kredytów ze stałym oprocentowaniem. Wskaźnik ten nie zawsze odzwierciedla realia dostępne dla przeciętnego kredytobiorcy, dlatego można uznać, że przestał on spełniać swoją rolę.
Jakie zmiany są planowane w systemie referencyjnym kredytów hipotecznych?
W odpowiedzi na wyzwania związane ze stawką WIBOR przewiduje się w Polsce zastąpienie stawki referencyjnej WIBOR nowym indeksem. Będzie on oparty na rzeczywistych transakcjach depozytowych między instytucjami finansowymi, co powinno zapewnić większą przejrzystość zobowiązań finansowych ze zmiennym oprocentowaniem. Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych podjęła decyzję o zastąpieniu indeksu WIBOR stawką POLSTR (Polish Short-Term Rate). Proces przejścia na nowy wskaźnik jest planowany na 2027 rok, aby umożliwić dostosowanie się instytucji finansowych i klientów do nowych warunków.
Główny cel reformy systemu finansowego stanowi zwiększenie zaufania do mechanizmów ustalania stóp procentowych i lepsze odzwierciedlenie sytuacji rynkowej. Wydaje się, że dzięki tej zmianie kredytobiorcy otrzymają bardziej przewidywalne i sprawiedliwe warunki kredytowania. Wprowadzenie POLSTR może również wpłynąć na zmniejszenie ryzyka prawnego związanego z oprocentowaniem kredytów hipotecznych. Jednakże sukces tego przedsięwzięcia będzie zależał od skutecznego wdrożenia i akceptacji nowego wskaźnika przez rynek finansowy.
Z założenia stawka referencyjna WIBOR w kredytach hipotecznych miała odzwierciedlać koszty związane z uzyskaniem kapitału, pozwalając dostosować oprocentowanie zobowiązania do sytuacji na rynku. Okazało się jednak, że nie spełnia ona właściwie swojej funkcji. W związku z tym planowane jest wprowadzenie nowego wskaźnika, który ma zapewnić większą przejrzystość ustalania stóp procentowych przez instytucje finansowe.