Dlaczego WIBOR stanowi składnik oprocentowania kredytu hipotecznego?

WIBOR od wielu lat stanowi jeden z podstawowych elementów oprocentowania kredytów hipotecznych w Polsce. Choć pojęcie to jest powszechnie obecne w umowach bankowych, dla dużej części kredytobiorców pozostaje ono nie do końca zrozumiałe. W ostatnich latach, zwłaszcza w okresie gwałtownych zmian stóp procentowych, wskaźnik WIBOR stał się przedmiotem licznych kontrowersji oraz sporów dotyczących jego zasadności. Warto zatem wyjaśnić, dlaczego w ogóle został on włączony do konstrukcji kredytu hipotecznego oraz jaką funkcję miał pełnić w praktyce.

Dlaczego banki stosują WIBOR przy kredytach hipotecznych?

Banki wykorzystują wskaźnik referencyjny WIBOR jako element oprocentowania kredytów hipotecznych, ponieważ miał on odzwierciedlać koszt pozyskania kapitału na rynku międzybankowym. Dzięki temu oprocentowanie kredytów mogło być dostosowywane do bieżącej sytuacji finansowej i zmian stóp procentowych, bez konieczności renegocjowania każdej umowy z osobna. Takie rozwiązanie pozwalało instytucjom finansowym ograniczać ryzyko związane z długoterminowym zamrożeniem kapitału. W praktyce oprocentowanie kredytu hipotecznego składa się z dwóch części: zmiennej stawki referencyjnej WIBOR oraz stałej marży banku. Marża pozostaje niezmienna przez cały okres kredytowania, natomiast WIBOR podlega aktualizacji w określonych interwałach, najczęściej co trzy lub sześć miesięcy. WIBOR ustalany jest na podstawie deklaracji banków dotyczących oprocentowania, po jakim są one skłonne pożyczać środki innym instytucjom finansowym. Dla kredytobiorców oznacza to bezpośrednie przełożenie zmian WIBOR-u na wysokość miesięcznej raty.

Czy WIBOR jako składnik kredytu hipotecznego spełnia swoją funkcję?

Założeniem wskaźnika WIBOR było wierne odzwierciedlanie kosztu pieniądza w sektorze bankowym. W praktyce jednak proces jego ustalania opiera się głównie na deklaracjach, a nie na faktycznie zawieranych transakcjach. To właśnie ten element stał się źródłem wątpliwości co do przejrzystości i rzetelności wskaźnika, zwłaszcza w okresach dużej zmienności gospodarczej. Brak bezpośredniego wpływu kredytobiorców na wysokość WIBOR-u oraz trudności w przewidywaniu jego zmian sprawiają, że planowanie domowego budżetu staje się bardziej skomplikowane. W latach 2022 i 2023 gwałtowny wzrost WIBOR-u doprowadził do znaczącego zwiększenia rat kredytów hipotecznych, co dla wielu gospodarstw domowych oznaczało poważne obciążenie finansowe. W efekcie coraz większą popularność zyskały kredyty ze stałym oprocentowaniem, postrzegane jako rozwiązanie bardziej przewidywalne i bezpieczne.

Jakie zmiany są planowane w systemie referencyjnym kredytów hipotecznych?

W odpowiedzi na narastające kontrowersje dotyczące WIBOR-u zaplanowano reformę systemu wskaźników referencyjnych w Polsce. Nowy indeks ma być oparty na rzeczywistych transakcjach depozytowych pomiędzy instytucjami finansowymi, co powinno zwiększyć jego wiarygodność. Zgodnie z decyzją Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych WIBOR ma zostać zastąpiony stawką POLSTR. Proces przejścia na nowy wskaźnik planowany jest do 2027 roku, aby umożliwić instytucjom finansowym i klientom dostosowanie się do nowych zasad. Celem reformy jest zwiększenie przejrzystości, ograniczenie ryzyka prawnego oraz lepsze odzwierciedlenie realnych warunków rynkowych w oprocentowaniu kredytów hipotecznych.