Wskaźnik referencyjny WIBOR sprawia, że trudno Ci przewidzieć koszty kredytu? Zastanawiasz się, czy można go usunąć z umowy podpisanej z bankiem? Jakie mogą być podstawy prawne do wyeliminowania stawki WIBOR z dokumentacji kredytowej? Przeczytaj nasz artykuł, aby poznać szczegóły.
Jakie podstawy prawne umożliwiają usunięcie WIBOR-u z umowy?
Podstawy prawne umożliwiające usunięcie WIBOR z umowy kredytowej opierają się głównie na przepisach prawa konsumenckiego i orzecznictwie sądów krajowych oraz unijnych. Zgodnie z art. 385¹ Kodeksu cywilnego, za nieważne uznaje się postanowienia umowy, które nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem i kształtują jego prawa oraz obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. W kontekście umów z WIBOR-em, sądy analizują, czy klauzule dotyczące zmiennego oprocentowania opartego na tym wskaźniku są przejrzyste i zrozumiałe dla przeciętnego konsumenta. Brak dostatecznych informacji o sposobie ustalania tej stawki i ryzyku związanym z jej zmiennością może prowadzić do uznania takich klauzul za niedozwolone.
Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich stanowi, że niezrozumiałe warunki w dokumentach zawieranych z kredytobiorcami nie są dla nich wiążące. W związku z tym, jeśli klauzule dotyczące WIBOR nie spełniają wymogów przejrzystości, mogą zostać uznane za nieobowiązujące. Obecnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozpatruje sprawę dotyczącą WIBOR (C-471/24), która może mieć wpływ na dalsze interpretacje tych przepisów. Została ona skierowana do TSUE przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, który zadał cztery pytania prejudycjalne dotyczące zgodności klauzul umownych opartych na WIBOR z dyrektywą 93/13/EWG. Rozprawa w tej sprawie została zaplanowana na 11 czerwca 2025 roku.
Co daje usunięcie WIBOR-u z umowy kredytowej?
Eliminacja WIBOR-u z umowy kredytowej może prowadzić do znaczącego obniżenia kosztów kredytu. W przypadku usunięcia tego wskaźnika, oprocentowanie kredytu opiera się wyłącznie na marży banku, co często skutkuje niższymi ratami. Na przykład dla kredytu na kwotę 375 000 zł z marżą 1,4%, rata z WIBOR wynosiła 2 356 zł, podczas gdy bez tego wskaźnika spadła do 1 349 zł. Wiąże się to z oszczędnością ponad 1 000 zł miesięcznie.
Kredytobiorcy mogą też ubiegać się o zwrot nadpłaconych rat, jeśli sąd uzna, że kredyt oparty na WIBOR był niezgodny z prawem. Usunięcie WIBOR-u może również przekształcić zobowiązanie finansowe ze zmiennym oprocentowaniem w takie ze stałą stopą procentową, co zazwyczaj zwiększa przewidywalność kosztów. W ten sposób kredytobiorcy są w stanie zyskać większą stabilność finansową i możliwość lepszego planowania budżetu domowego. Warto pamiętać, że usunięcie stawki referencyjnej z umowy kredytowej jest tylko jednym z wyroków, jaki może wydać sąd w sprawie kredytu z WIBOR-em. Istnieje bowiem również opcja całkowitego unieważniania zobowiązania.
Co zrobić, aby usunąć WIBOR z umowy kredytowej?
Usunięcie WIBOR-u z umowy kredytowej wymaga dokładnej analizy zapisów zawartych w dokumentacji. Dobrym rozwiązaniem może być skontaktowanie się z prawnikiem specjalizującym się w prawie bankowym, który oceni, czy klauzule dotyczące oprocentowania są zgodne z przepisami. Jeśli w umowie z WIBOR-em znajdują się postanowienia niedozwolone, istnieje opcja podjęcia negocjacji z bankiem w celu zmiany jej warunków. W przypadku braku porozumienia z instytucją finansową kredytobiorca może złożyć pozew o WIBOR do sądu, domagając się uznania zapisów dotyczącej tej stawki za nieważne. Sąd bada wtedy, czy konsument został odpowiednio poinformowany o ryzyku związanym z tym wskaźnikiem, a także czy zapisy umowy są przejrzyste.
Usunięcie WIBOR z umowy i pozostawienie jedynie marży banku jako podstawę oprocentowania może być korzystnym rozwiązaniem dla klienta. Często przekłada się to na niższe raty kredytowe i oszczędności dla kredytobiorcy. W celu usunięcia WIBOR z umowy konieczne jest wniesienie pozwu do sądu. Warto jednak pamiętać, że taki proces ten może być czasochłonny.