Masz kredyt hipoteczny ze zmiennym oprocentowaniem opartym na WIBOR? Nie jesteś sam – według szacunków w Polsce funkcjonują około 2,5 mln aktywnych umów kredytowych złotowych powiązanych z WIBOR-em, a większość z nich to kredyty mieszkaniowe. Wzrost rat w latach podwyżek stóp procentowych sprawił, że kredytobiorcy zaczęli dokładniej przyglądać się zapisom umów oraz temu, czy mechanizm zmiennego oprocentowania został opisany w sposób zrozumiały i uczciwy. Dodatkowo temat nabrał rozgłosu w kontekście sprawy w TSUE dotyczącej kredytu złotowego z WIBOR-em (C-471/24): rozprawa odbyła się 11 czerwca 2025 r., opinia Rzecznika Generalnego została wydana 11 września 2025 r., a ogłoszenie wyroku TSUE zostało wyznaczone na 12 lutego 2026 r. To powoduje, że wiele osób pyta, co realnie trzeba wiedzieć o kredytach z WIBOR-em i jakie działania mają sens w praktyce.
Jakie są błędy w kredytach z WIBOR-em?
W części umów kredytowych spotyka się postanowienia, które z perspektywy konsumenta mogą być niejasne, jednostronne albo niewystarczająco wyjaśnione. Najczęściej wskazywane problemy dotyczą nie tyle samej zmiennej stopy, co jakości informacji przekazywanych klientowi i tego, czy z umowy da się samodzielnie zrozumieć, jak powstaje rata i od czego zależy jej zmiana.
- brak rzetelnego wyjaśnienia, czym jest WIBOR i w jaki sposób wpływa na wysokość raty (często ogranicza się to do ogólnej formuły „rynkowa stopa procentowa”),
- zapisy dające bankowi szeroką swobodę w zakresie ustalania parametrów oprocentowania lub sposobu ich stosowania w praktyce (np. daty aktualizacji),
- niewystarczające przedstawienie ryzyka zmiennej stopy procentowej (w tym scenariuszy wzrostu rat i ich skutków dla budżetu domowego),
- nieprzejrzystość w komunikacji całkowitego kosztu kredytu przy zmiennym oprocentowaniu oraz brak praktycznych przykładów pokazujących wpływ zmian wskaźnika na ratę,
- rozbieżności pomiędzy umową, regulaminem i załącznikami (np. różne definicje, różne daty lub brak jednoznacznego opisu sposobu aktualizacji).
To właśnie takie elementy sprawiają, że część kredytobiorców mogła nie mieć pełnej świadomości ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania. Gdy WIBOR 3M wzrósł z poziomu około 0,21% (styczeń 2021) do poziomów powyżej 5,90% w 2023 r., w wielu przypadkach skutkowało to wzrostem miesięcznych rat nawet o 1000–2000 zł. Dla części gospodarstw domowych był to szok finansowy, który skłonił do weryfikacji, czy bank właściwie i zrozumiale wyjaśnił mechanizm zmiennej stopy. Prawnicy coraz częściej porównują sytuację złotówkowiczów do drogi, którą przeszli frankowicze, wskazując, że spory często koncentrują się na transparentności i rzetelności informacji, a nie na samej konstrukcji rynku finansowego.
Czy TSUE wydał wyrok w sprawie WIBOR?
W sprawie C-471/24 dotyczącej kredytu złotowego oprocentowanego według WIBOR-u odbyła się rozprawa przed TSUE 11 czerwca 2025 r. Na tym etapie nie zapada jeszcze wyrok – jest to wysłuchanie stanowisk i odpowiedzi na pytania prejudycjalne sądu krajowego. Następnie, 11 września 2025 r., została opublikowana opinia Rzecznika Generalnego, która wskazuje kierunek interpretacji przepisów prawa unijnego w obszarze ochrony konsumentów. Wyrok TSUE w tej sprawie ma zostać ogłoszony 12 lutego 2026 r. Niezależnie od treści rozstrzygnięcia, dla rynku będzie to ważny punkt odniesienia, ponieważ TSUE wypowiada się co do standardów ochrony konsumenta, przejrzystości klauzul umownych oraz zakresu obowiązków informacyjnych banku.
Kredyt z WIBOR — co można wywalczyć w sądzie?
Choć rozstrzygnięcie TSUE jest ważne, polskie sądy już dziś prowadzą postępowania dotyczące kredytów opartych na WIBOR-ze. W zależności od zapisów umowy i ustaleń sądu możliwe są różne scenariusze końcowe. Najczęściej rozważa się dwa kierunki: eliminację wadliwych postanowień dotyczących WIBOR-u albo unieważnienie całej umowy.
| Możliwy rezultat | Co to oznacza w praktyce | Potencjalny efekt dla kredytobiorcy |
|---|---|---|
| Usunięcie WIBOR-u z umowy | Oprocentowanie może zostać ograniczone do marży banku (w zależności od decyzji sądu i konstrukcji umowy) | Niższe raty oraz możliwość rozliczenia nadpłat wynikających z wcześniejszego stosowania WIBOR-u |
| Unieważnienie umowy | Umowa traktowana jest jak niezawarta; strony rozliczają się z wypłaconego kapitału i świadczeń | Możliwość odzyskania odsetek, prowizji i części kosztów okołokredytowych (zależnie od rozliczeń i stanowiska sądu) |
| Zwrot nadpłaconych rat | Rozliczenie różnicy między tym, co zapłacono, a tym, co byłoby należne przy innym sposobie naliczania | Odzyskanie części nadpłat, często liczone w tysiącach złotych |
W praktyce sądy badają m.in. to, czy konsument miał realną możliwość zrozumienia mechanizmu zmiennej stopy, czy opisano wprost, jak wyznaczany jest wskaźnik, oraz czy przedstawiono ryzyka w sposób konkretny (np. na przykładach). Jeśli kredytobiorca wykaże, że zakres informacji był niewystarczający albo postanowienia były sformułowane niejednoznacznie, może to zwiększyć szanse na korzystne rozstrzygnięcie. Z tego powodu, zanim podejmie się decyzję o pozwie, warto skompletować dokumenty i sprawdzić, jak w umowie opisano: definicję WIBOR-u, datę aktualizacji, sposób wyliczenia oprocentowania, zasady informowania o zmianach oraz rolę załączników i regulaminów.
Jak przygotować się do analizy kredytu z WIBOR-em?
Aby ocenić, czy umowa wymaga pogłębionej weryfikacji, trzeba zebrać i uporządkować dokumenty oraz dane, które pokazują, jak bank naliczał raty w czasie. Im lepiej udokumentujesz historię kredytu, tym łatwiej porównać zapisy umowy z praktyką ich stosowania.
- umowa kredytu wraz z wszystkimi aneksami, regulaminem i załącznikami obowiązującymi w dniu podpisania,
- harmonogramy spłat (pierwotne i aktualizowane),
- historia spłat z rozbiciem na kapitał i odsetki,
- korespondencja z bankiem (w tym informacje o zmianach oprocentowania),
- tabele oprocentowania i informacje o zastosowanej stawce WIBOR w poszczególnych okresach.
Temat kredytów z WIBOR-em dotyczy milionów osób i może mieć realny wpływ na domowe finanse. Jeśli masz wątpliwości co do sposobu, w jaki bank wyjaśnił zasady zmiennego oprocentowania, rozsądnym krokiem jest dokładna analiza umowy i jej załączników, a następnie porównanie zapisów z tym, jak kredyt był faktycznie rozliczany przez bank.
