Sposób obliczania wskaźnika WIBOR wzbudza wiele kontrowersji wśród kredytobiorców. Dlatego też system finansowy wymaga wprowadzenia nowej stawki referencyjnej. Czy decyzja dotycząca likwidacji WIBOR została już ostatecznie podjęta? Jak wpłynie to na zaciągnięte zobowiązania finansowe? Wyjaśniamy.
Dlaczego WIBOR ma zostać zlikwidowany?
Wskaźnik WIBOR funkcjonuje od 1992 roku i opiera się na deklaracjach banków dotyczących oprocentowania pożyczek międzybankowych. W ostatnich latach pojawiły się jednak wątpliwości co do jego przejrzystości, wywołując przypuszczenia dotyczące podatności tego miernika na manipulacje. Stawka WIBOR nie opiera się bowiem na rzeczywistych transakcjach finansowych, co sprawia, że jej wiarygodność jest kwestionowana. W odpowiedzi na te obawy Komisja Nadzoru Finansowego i Narodowa Grupa Robocza ds. Reformy Wskaźników Referencyjnych podjęły decyzję o stopniowym wycofaniu tego wskaźnika. Celem reformy jest zwiększenie transparentności i odporności rynku finansowego na manipulacje. Planowane jest zastąpienie WIBOR-u stawką opartą na rzeczywistych transakcjach, co ma na celu zapewnienie większej stabilności i zaufania uczestników rynku. Proces ten ma zakończyć się do końca 2027 roku, kiedy to WIBOR przestanie być publikowany.
Jak likwidacja WIBOR-u wpłynie na umowy kredytowe?
Zastąpienie dotychczasowej stawki nowym wskaźnikiem referencyjnym będzie miało bezpośredni wpływ na warunki wielu istniejących kredytów. Banki będą zobowiązane do wprowadzenia zmian w dokumentacji, co może wiązać się z koniecznością podpisania przez kredytobiorców aneksów WIBOR do umowy kredytowej. Istnieje prawdopodobieństwo, że wprowadzenie nowego wskaźnika, opartego na rzeczywistych transakcjach, pociągnie za sobą zmiany w wysokości rat kredytowych. Wprowadzenie tzw. mechanizmu kompensacyjnego ma na celu złagodzenie ewentualnych różnic w oprocentowaniu wynikających z tej reformy. Kredytobiorcy, którzy posiadają kredyty z WIBOR-em, powinni dokładnie analizować proponowane im aneksy. Rozsądnym krokiem wydaje się również zasięgnięcie porady prawnej przed zaakceptowaniem nowych warunków. Proces tej reformy może również wpłynąć na zdolność kredytową klientów i dostępność nowych produktów finansowych w przyszłości.
Jaki wskaźnik zastąpi stawkę WIBOR?
Zgodnie z najnowszymi decyzjami Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych, stawka WIBOR zostanie zastąpiona przez POLSTR (Polish Short Term Rate), oparty na indeksie WIRF (Warszawski Indeks Rynku Finansowego). Zdecydowano o tym w grudniu 2024 roku po analizie i konsultacjach rynkowych, które wykazały, że WIRON nie spełniał oczekiwań jako zamiennik WIBOR-u.
POLSTR bazuje na rzeczywistych transakcjach depozytowych overnight zawieranych przez instytucje finansowe. Harmonogram wdrożenia POLSTR przewiduje publikację pełnej dokumentacji nowej stawki przez GPW Benchmark w II kwartale 2025 roku i rozpoczęcie emisji obligacji skarbowych opartych na tym wskaźniku pod koniec tego roku. Wprowadzenie POLSTR ma na celu zwiększenie zaufania uczestników rynku finansowego i dostosowanie polskiego systemu do standardów międzynarodowych. Zmiana ta wymagać będzie jednak dostosowania systemów informatycznych i procedur w instytucjach finansowych.
Utrata wiarygodności wskaźnika WIBOR sprawiła, że reforma systemu finansowego stała się nieuchronna. Całkowite przejście na nową stawkę POLSTR jest planowane na rok 2027. Zmiana wskaźnika referencyjnego może się też wiązać z nakłanianiem kredytobiorców do podpisania aneksu WIBOR. Dobrym rozwiązaniem przed podjęciem takiej decyzji wydaje się skorzystanie z porady prawnej.