Wskaźnik WIBOR kształtuje stopy oprocentowania kredytów, jednak jego wysokość budzi wiele kontrowersji. Czy instytucje finansowe rzeczywiście mogą wpływać na wartość tej stawki? Co stanie się ze wskaźnikiem WIBOR w przyszłości? Przeczytaj nasz artykuł, aby dowiedzieć się więcej na ten temat.
Co wiadomo na temat manipulacji wskaźnikiem WIBOR przez banki?
W ostatnich latach pojawiły się zarzuty dotyczące możliwości wpływania przez instytucje finansowe na wartość wskaźnika WIBOR. Pewien informator, który zgłosił się do Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), twierdzi, że stawka ta nie spełnia wymogów unijnego rozporządzenia BMR, gdyż nie opiera się na rzeczywistych transakcjach międzybankowych, lecz na deklaracjach banków. Według jego relacji po 2009 roku instytucje finansowe ograniczyły wzajemne pożyczki, co spowodowało, że kredyty z WIBOR-em przestały odzwierciedlać realne warunki rynkowe.
Sygnalista wskazuje również, że wprowadzenie podatku bankowego nie wpłynęło na wartość WIBOR, co może sugerować jego oderwanie od rzeczywistości rynkowej. Zauważa on, że w niektórych okresach wskaźnik ten był wyższy niż stopa lombardowa Narodowego Banku Polskiego. Jest to nietypowa sytuacja, ponieważ instytucje finansowe mogłyby wtedy taniej pożyczać pieniądze bezpośrednio od banku centralnego. Jeśli zarzuty te zostałyby potwierdzone, może to mieć poważne konsekwencje dla sektora bankowego i całej gospodarki.
Jakie jest stanowisko KNF wobec zarzutów manipulowania WIBOR-em?
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) odniosła się do pojawiających się w mediach informacji o rzekomej manipulacji wskaźnikiem WIBOR przez banki. W swoim komunikacie instytucja ta podkreśliła, że dotychczas nie udowodniono żadnemu podmiotowi manipulowania tym wskaźnikiem. Zaznaczyła również, że opracowywanie umów z WIBOR-em odbywa się zgodnie z wymaganiami określonymi w unijnym rozporządzeniu BMR.
KNF wskazała, iż wszelkie tezy o manipulacji należy traktować jako spekulacje, ponieważ brak jest dowodów na ich potwierdzenie. Podkreślono również, że manipulowanie wskaźnikiem referencyjnym jest działaniem zabronionym przepisami rozporządzenia MAR Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. KNF zapewniła, że nadzoruje proces ustalania WIBOR i nie stwierdziła żadnych nieprawidłowości w tym zakresie. W związku z tym nie ma podstaw do kwestionowania wiarygodności wskaźnika WIBOR.
Co dalej ze wskaźnikiem WIBOR?
W związku z licznymi kontrowersjami wokół kredytów z WIBOR-em planowane jest jego zastąpienie nowym wskaźnikiem referencyjnym. Stawka ta ma zostać wycofana w najbliższych latach, a jej miejsce zajmie POLSTR, który opiera się na rzeczywistych transakcjach depozytowych z rynku międzybankowego. Celem tej zmiany jest zwiększenie przejrzystości i odporności na manipulacje oprocentowania kredytów. Początkowo planowano przejście na wskaźnik WIRON i od 2023 roku banki oferowały produkty finansowe oparte na tej stawce, jednak pod koniec 2024 roku koncepcja została zmieniona. Pełne przejście na nowy indeks planowane jest na 2027 rok. Reforma ta ma dostosować polski rynek finansowy do standardów unijnych i globalnych. Dla kredytobiorców może się to wiązać z koniecznością podpisania aneksów do umów kredytowych z WIBOR-em, które pozwolą dostosować je do wskaźnika POLSTR. Wprowadzenie nowej stawki referencyjnej ma na celu zapewnienie większej stabilności i wiarygodności systemu finansowego.
Niektórzy kredytobiorcy podejrzewają, że wysokość stawki WIBOR stosowanej przy kredytach ze zmiennym oprocentowaniem jest sztucznie kształtowana przez banki. Przypuszczenia te wynikają z ograniczonej liczby transakcji międzybankowych w ostatnich latach. Warto jednak zaznaczyć, że KNF zaprzecza temu, aby banki manipulowały WIBOR-em, a sama stawka ma zostać zastąpiona nowym wskaźnikiem.