W ostatnich latach polski rynek finansowy przeszedł istotne zmiany związane z reformą wskaźników referencyjnych. Jednym z efektów tych działań było wprowadzenie WIRON-u jako alternatywy dla WIBOR-u. Choć początkowo planowano jego szerokie zastosowanie, obecnie jego rola została ograniczona, a przyszłość reformy pozostaje otwarta. Czym on jest i jak się ma do istniejących kredytów? Wyjaśniamy.
Czym jest WIRON?
WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) to wskaźnik referencyjny opracowany przez GPW Benchmark, oparty na rzeczywistych transakcjach depozytowych overnight zawieranych na rynku międzybankowym. W odróżnieniu od WIBOR-u, który opierał się głównie na deklaracjach banków, WIRON bazuje na faktycznych danych transakcyjnych, co zwiększa jego przejrzystość i odporność na manipulacje.
WIRON należy do grupy wskaźników typu „risk-free rate” i ma charakter jednodniowy (overnight). Na jego podstawie wyliczane są także wskaźniki składane (np. WIRON 1M, WIRON 3M), które mogą być wykorzystywane do ustalania oprocentowania w produktach finansowych. Za opracowanie i publikację wskaźnika odpowiada GPW Benchmark – ta sama instytucja, która zarządza WIBOR-em. Dane są codziennie publikowane i dostępne publicznie.
Początkowo WIRON został wyznaczony jako docelowy następca WIBOR-u, jednak w 2025 r. Narodowa Grupa Robocza zawiesiła te plany. Obecnie wskaźnik nadal istnieje, ale nie pełni już roli głównego kandydata do zastąpienia WIBOR-u.
Dlaczego wprowadzono nowy wskaźnik zamiast WIBOR?
WIBOR pełni funkcję głównego wskaźnika referencyjnego w polskim systemie finansowym. Jest stosowany m.in. do ustalania oprocentowania kredytów hipotecznych, gotówkowych oraz instrumentów finansowych oferowanych przez banki. Z czasem pojawiły się liczne zastrzeżenia dotyczące konstrukcji WIBOR-u. Krytykowano przede wszystkim:
- jego brak oparcia w rzeczywistych transakcjach rynkowych (opierał się na deklaracjach banków),
- możliwość manipulacji poziomem stawki,
- niską transparentność metodologii.
W odpowiedzi na te uwagi oraz w związku z unijnym rozporządzeniem BMR, czyli Benchmark Regulation, w 2022 r. Komisja Nadzoru Finansowego i GPW Benchmark zapowiedziały stopniowe zastąpienie WIBOR-u wskaźnikiem opartym na rzeczywistych danych transakcyjnych – WIRON.
Celem reformy miało być:
- zwiększenie transparentności mechanizmów ustalania oprocentowania,
- zgodność z unijnymi standardami prawnymi (BMR),
- ograniczenie ryzyk prawnych związanych z kontestowaniem umów kredytowych.
W 2025 roku reforma ta została jednak wstrzymana. Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych zrezygnowała z WIRON-u jako głównego następcy WIBOR-u, wskazując potrzebę dalszych analiz i prac nad alternatywnym wskaźnikiem – POLSTR, dawniej WIRF.
Jaki jest status wskaźnika WIRON w 2025?
WIRON nadal funkcjonuje jako formalnie zatwierdzony wskaźnik referencyjny, zgodny z unijnym rozporządzeniem BMR i publikowany przez GPW Benchmark. Jego stosowanie jest jednak dobrowolne i ograniczone – nie stanowi obecnie podstawy dla większości nowych produktów finansowych. W praktyce WIRON nie pełni funkcji głównego benchmarku na rynku kredytowym, a jego wdrożenie w tym zakresie zostało wstrzymane. Co istotne, nie jest już traktowany jako główny kandydat do zastąpienia WIBOR-u. Obecnie tę rolę przejął wskaźnik POLSTR (dawniej WIRF), jednak należy podkreślić, że prace nad jego wdrożeniem wciąż trwają i nie zapadła jeszcze ostateczna decyzja co do jego obowiązkowego zastosowania.
WIRON pozostaje aktywnym wskaźnikiem referencyjnym, jednak jego rola na rynku została znacząco ograniczona. Choć pierwotnie miał zastąpić WIBOR, obecnie pełni jedynie funkcję pomocniczą, a ostateczny kierunek reformy wskaźników nadal pozostaje przedmiotem analiz.