W ostatnich latach dużo mówi się o konieczności zmian w sposobie ustalania oprocentowania kredytów. Dyskusje wokół WIBOR oraz toczące się postępowania sądowe sprawiły, że wprowadzono alternatywę w postaci wskaźnika WIRON. Czym on jest i jak się ma do istniejących kredytów? Wyjaśniamy
Czym jest WIRON?
WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) to wskaźnik referencyjny ustalany na podstawie rzeczywistych transakcji depozytowych zawieranych na rynku międzybankowym. W odróżnieniu od WIBOR-u, który w dużej mierze opierał się na deklaracjach banków, WIRON bazuje na faktycznych operacjach finansowych, co zwiększa jego transparentność i odporność na manipulacje. Stawki są codziennie publikowane na stronie GPW Benchmark, co umożliwia ich bieżącą weryfikację zarówno przez banki, jak i konsumentów.
Wskaźnik ten należy do grupy indeksów typu „risk-free rate” i ma charakter jednodniowy (overnight), choć na jego podstawie wyliczane są stawki średnioterminowe, np. 1M czy 3M. Za jego opracowanie i nadzór odpowiada GPW Benchmark, ten sam podmiot, który dotąd zarządzał WIBOR-em. WIRON ma stopniowo zastępować dotychczasowy modelw nowych produktach finansowych, a w docelowej perspektywie także w umowach kredytowych.
Dlaczego wprowadzono nowy wskaźnik zamiast WIBOR?
Wskaźnik WIBOR przez lata był podstawą ustalania oprocentowania produktów bankowych, w tym kredytów hipotecznych i gotówkowych. Jednak coraz częściej pojawiały się zastrzeżenia dotyczące jego sposobu ustalania. Krytykowano między innymi brak oparcia w realnych transakcjach oraz ryzyko manipulacji ze strony uczestników rynku. W efekcie konsumenci, którzy zawierali umowy z WIBOR-em, zaczęli kwestionować ich ważność w sądach.
Reakcją na te zarzuty była decyzja Komisji Nadzoru Finansowego oraz GPW Benchmark o wdrożeniu nowego, bardziej rynkowego wskaźnika – WIRON. Jego konstrukcja jest zgodna z unijnym rozporządzeniem BMR (Benchmark Regulation), co ma zapewnić większą wiarygodność i zgodność z europejskimi standardami. Wprowadzenie WIRON ma również na celu poprawę zaufania konsumentów do systemu bankowego i ograniczenie ryzyka pozwów w przyszłości.
Co wprowadzenie WIRON zmienia w sprawach o WIBOR?
Choć WIRON ma być stosowany głównie w przyszłości, jego wprowadzenie już teraz wpływa na toczące się sprawy dotyczące umów kredytowych z WIBOR-em. Kredytobiorcy walczący o unieważnienie lub zmianę warunków swoich zobowiązań podkreślają, że sam fakt zastąpienia WIBOR-u innym wskaźnikiem potwierdza jego wady. Prawnicy wykorzystują ten argument, by podważyć wiarygodność dotychczasowych mechanizmów oprocentowania i wskazać, że banki miały świadomość ich niejasności już na etapie zawierania umów.
Nie oznacza to jednak, że wprowadzenie WIRON automatycznie unieważnia stare kredyty w WIBOR. Nadal analizowana jest każda umowa indywidualnie, a sądy rozpatrują, czy doszło do naruszenia praw konsumenta. Kredyt z WIBOR-em może nadal funkcjonować zgodnie z pierwotnymi warunkami, o ile nie stwierdzono w nim istotnych nieprawidłowości. Jednocześnie banki coraz częściej oferują klientom możliwość przejścia na nowy wskaźnik w drodze aneksu do umowy.
Wprowadzenie wskaźnika WIRON to ważna zmiana na rynku finansowym, która ma potencjał uporządkować sposób ustalania oprocentowania kredytów i wzmocnić zaufanie konsumentów. Choć nie rozwiązuje automatycznie wszystkich problemów związanych z umowami z WIBOR-em, może stanowić dodatkowy argument w sprawach spornych.